کد مطلب:234778 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:242
نماز در اول وقت
امام رضا علیه السلام به یكی از نزدیكانش فرمود: «اذا دخل الوقت علیك، فصلها، فانك لا تدری ما یكون؛ [1] .
هرگاه وقت نماز رسید، آن را بخوان؛ زیرا نمی دانی چه خواهد شد».
«نماز اول وقت»، خواسته ی اكید حضرت باری تعالی است و بی توجهی به وقت نماز و تأخیر انداختن آن، امری نامطلوب و ناپسند است.
مؤذن، با گفتن اذان، وظیفه ی خود را انجام داده و رسالت بزرگ را كه عهده دار شده بود، ایفا كرده و به اتمام رسانده است. به طور طبیعی، گروهی - كم یا زیاد - نغمه ی الهی و آهنگ آسمانی او را می شنوند و صدای او به گوش جماعتی می رسد. این جا است كه نوبت به آنان می رسد.
آنان، باید دعوت الهی و آسمانی این دعوت كننده را بپذیرند و ندای روح بخش او را به گوش جان بشنوند و خواسته ی او را
[ صفحه 105]
اجابت نمایند و از پی دعوت وی حركت كنند و به سوی نماز و عبادت بشتابند؛ چنان كه در قرآن كریم به وضوح و روشنی این وظیفه برای شنوندگان اذان بیان شده است. خداوند به آنان كه ندای نماز را شنیده اند، می فرماید: «فاسمعوا الی ذكر الله و ذروا البیع؛ به سوی ذكر الله (نماز) بشتابید و داد و ستد را رها كنید».
هنگام استماع صدای مؤذن و زمانی كه آهنگ روح پرور «الله اكبر» و «لا اله الا الله» به گوش انسان برخورد می كند، وقت خرید و فروش و معامله نیست. این جا یك وظیفه ای هست و آن سعی و شتاب و حضور در صحنه ی نماز است. در صورت امكان، نماز جماعت و با عدم امكان آن، روی آوردن به نماز فرادا است.
باید به سرعت دست از اشتغلات و سرگرمی های متنوع زندگی شست و با چالاكی در محراب عبودیت پروردگار حضور یافت و خود را معرفی كرد.
بزرگی گفته است: «كسانی كه با شنیدن این ندا (اذان) به سوی عبادت می شتابند، در روز قیامت، به ندای لطف و مرحمت الهی خوانده خواهند شد». [2] .
حضرت رسول اكرم صلی الله علیه و آله فرموده است: «هنگامی كه اذان نماز را شنیدی، هر چه سریع تر، به مسجد بیا، گرچه سینه خیز باشد [و
[ صفحه 106]
نماز را در اول وقت آن اقامه كن]». [3] .
هیچ كس به خویشتن ره نبرد به سوی او
بلكه به پای او رود، هر كه رود به كوی او
پیشوایان معصوم علیهم السلام همواره به نماز اول وقت اهمیت می دادند و آن را در حالی به جای می آوردند.
حضرت علی علیه السلام هنگامی كه در جنگ صفین سرگرم نبرد بود، در میان هر دو صف كارزار، مواظب آفتاب بود و به آسمان نگاه می كرد تا ببیند كه اول وقت نماز ظهر كی است تا آن را در اول وقت اقامه كند.
و در جواب ابن عباس كه پرسیده بود آیا حالا وقت نماز است با این سرگرمی به جنگ؟
فرمود: ما تنها به خاطر نماز با آنان می جنگیم و می خواهیم نماز برپا شود. [4] .
امام حسین علیه السلام علی رغم بارش تیرها و نیزه ها در میدان نبرد در ظهر عاشورا، نماز را به پا داشت. [5] .
امام رضا علیه السلام نیز از یك جلسه ی مهم و حیاتی برخاستند و در
[ صفحه 107]
اول وقت نماز خواندند (كه داستان آن در همین فصل بیان خواهد شد).
حضرت رسول صلی الله علیه و آله در اول وقت نماز، چنان به خدا مشغول می شد و همه چیز را از یاد می برد كه گویی كسی را نمی شناخت.... [6] .
شد وقت نماز، سوی حق راه سپر
بنگر به مؤثر و، نظر كن به اثر
چون كرد وضو، غریق خون شد از خصم
آن غرقه به خون، به خون وضو كرده نگر
(گلشن)
نماز باید در اول وقت، كه «رضوان الله» است، به جای آورده شود و به نحو احسن انجام پذیرد تا موجب رضا و خشنودی خداوند گردد.
شیرینی و حلاوت نماز و عبادت، فقط در اول وقت درك می شود و عنایت و تفضلات رحمانی، تنها در وقت فضیلت، به دست می آید.
امام رضا علیه السلام فرمود: «اعلم ان لكل صلاة وقتین اول و آخر، فأول الوقت رضوان الله و آخره عفو الله؛ [7] .
بدان كه هر نماز دو وقت دارد: اول وقت و آخر وقت؛ اول وقت خشنودی پروردگار و آخر آن بخشش خداوند است».
[ صفحه 108]
خشنودی و رضایت پروردگار، نهایت آمال و آرزوی عارفان و سالكان الی الله است.
فراق وصل چه باشد؟ رضای دوست طلب
كه حیف باشد از او غیر او تمنایی
این مقام كه بار یافتن به بارگاه رضای الهی است، در سایه ی مواظبت بر نمازهای واجب و مستحب حاصل می شود و این سعادت و رستگاری باشكوهی است كه نصیب نمازگزار می گردد:
«وعد الله المؤمنین و المؤمنات جنات... و رضوان من الله اكبر ذلك هو الفوز العظیم؛ [8] .
خدا به اهل ایمان وعده فرمود كه [آنان را] در بهشت ابدی در آورد و برتر و بزرگ تر از هر نعمتی مقام رضا و خشنودی خود را به آنان كرامت فرماید و آن به حقیقت رستگاری بزرگ است».
پیامبر صلی الله علیه و آله نیز فرموده است: «الصلاة من شرایع الدین و فیها مرضاة الرب عزوجل؛ [9] .
نماز از شرایع دین است و رضای پروردگار در نماز می باشد».
حال اگر عذری در كار باشد و شخص نتواند در اول وقت نماز بخواند، در این صورت در آخر وقت می خواند كه از آن تعبیر به «غفران الله» شده است؛ یعنی، نمازگزار در صورت داشتن عذر
[ صفحه 109]
موجه مشمول عفو و آمرزش خداوند مهربان قرار خواهد گرفت.
هرگاه وقت نماز رسید، آن را بخوان؛ زیرا نمی دانی چه خواهد شد».
«نماز اول وقت»، خواسته ی اكید حضرت باری تعالی است و بی توجهی به وقت نماز و تأخیر انداختن آن، امری نامطلوب و ناپسند است.
مؤذن، با گفتن اذان، وظیفه ی خود را انجام داده و رسالت بزرگ را كه عهده دار شده بود، ایفا كرده و به اتمام رسانده است. به طور طبیعی، گروهی - كم یا زیاد - نغمه ی الهی و آهنگ آسمانی او را می شنوند و صدای او به گوش جماعتی می رسد. این جا است كه نوبت به آنان می رسد.
آنان، باید دعوت الهی و آسمانی این دعوت كننده را بپذیرند و ندای روح بخش او را به گوش جان بشنوند و خواسته ی او را
[ صفحه 105]
اجابت نمایند و از پی دعوت وی حركت كنند و به سوی نماز و عبادت بشتابند؛ چنان كه در قرآن كریم به وضوح و روشنی این وظیفه برای شنوندگان اذان بیان شده است. خداوند به آنان كه ندای نماز را شنیده اند، می فرماید: «فاسمعوا الی ذكر الله و ذروا البیع؛ به سوی ذكر الله (نماز) بشتابید و داد و ستد را رها كنید».
هنگام استماع صدای مؤذن و زمانی كه آهنگ روح پرور «الله اكبر» و «لا اله الا الله» به گوش انسان برخورد می كند، وقت خرید و فروش و معامله نیست. این جا یك وظیفه ای هست و آن سعی و شتاب و حضور در صحنه ی نماز است. در صورت امكان، نماز جماعت و با عدم امكان آن، روی آوردن به نماز فرادا است.
باید به سرعت دست از اشتغلات و سرگرمی های متنوع زندگی شست و با چالاكی در محراب عبودیت پروردگار حضور یافت و خود را معرفی كرد.
بزرگی گفته است: «كسانی كه با شنیدن این ندا (اذان) به سوی عبادت می شتابند، در روز قیامت، به ندای لطف و مرحمت الهی خوانده خواهند شد». [2] .
حضرت رسول اكرم صلی الله علیه و آله فرموده است: «هنگامی كه اذان نماز را شنیدی، هر چه سریع تر، به مسجد بیا، گرچه سینه خیز باشد [و
[ صفحه 106]
نماز را در اول وقت آن اقامه كن]». [3] .
هیچ كس به خویشتن ره نبرد به سوی او
بلكه به پای او رود، هر كه رود به كوی او
پیشوایان معصوم علیهم السلام همواره به نماز اول وقت اهمیت می دادند و آن را در حالی به جای می آوردند.
حضرت علی علیه السلام هنگامی كه در جنگ صفین سرگرم نبرد بود، در میان هر دو صف كارزار، مواظب آفتاب بود و به آسمان نگاه می كرد تا ببیند كه اول وقت نماز ظهر كی است تا آن را در اول وقت اقامه كند.
و در جواب ابن عباس كه پرسیده بود آیا حالا وقت نماز است با این سرگرمی به جنگ؟
فرمود: ما تنها به خاطر نماز با آنان می جنگیم و می خواهیم نماز برپا شود. [4] .
امام حسین علیه السلام علی رغم بارش تیرها و نیزه ها در میدان نبرد در ظهر عاشورا، نماز را به پا داشت. [5] .
امام رضا علیه السلام نیز از یك جلسه ی مهم و حیاتی برخاستند و در
[ صفحه 107]
اول وقت نماز خواندند (كه داستان آن در همین فصل بیان خواهد شد).
حضرت رسول صلی الله علیه و آله در اول وقت نماز، چنان به خدا مشغول می شد و همه چیز را از یاد می برد كه گویی كسی را نمی شناخت.... [6] .
شد وقت نماز، سوی حق راه سپر
بنگر به مؤثر و، نظر كن به اثر
چون كرد وضو، غریق خون شد از خصم
آن غرقه به خون، به خون وضو كرده نگر
(گلشن)
نماز باید در اول وقت، كه «رضوان الله» است، به جای آورده شود و به نحو احسن انجام پذیرد تا موجب رضا و خشنودی خداوند گردد.
شیرینی و حلاوت نماز و عبادت، فقط در اول وقت درك می شود و عنایت و تفضلات رحمانی، تنها در وقت فضیلت، به دست می آید.
امام رضا علیه السلام فرمود: «اعلم ان لكل صلاة وقتین اول و آخر، فأول الوقت رضوان الله و آخره عفو الله؛ [7] .
بدان كه هر نماز دو وقت دارد: اول وقت و آخر وقت؛ اول وقت خشنودی پروردگار و آخر آن بخشش خداوند است».
[ صفحه 108]
خشنودی و رضایت پروردگار، نهایت آمال و آرزوی عارفان و سالكان الی الله است.
فراق وصل چه باشد؟ رضای دوست طلب
كه حیف باشد از او غیر او تمنایی
این مقام كه بار یافتن به بارگاه رضای الهی است، در سایه ی مواظبت بر نمازهای واجب و مستحب حاصل می شود و این سعادت و رستگاری باشكوهی است كه نصیب نمازگزار می گردد:
«وعد الله المؤمنین و المؤمنات جنات... و رضوان من الله اكبر ذلك هو الفوز العظیم؛ [8] .
خدا به اهل ایمان وعده فرمود كه [آنان را] در بهشت ابدی در آورد و برتر و بزرگ تر از هر نعمتی مقام رضا و خشنودی خود را به آنان كرامت فرماید و آن به حقیقت رستگاری بزرگ است».
پیامبر صلی الله علیه و آله نیز فرموده است: «الصلاة من شرایع الدین و فیها مرضاة الرب عزوجل؛ [9] .
نماز از شرایع دین است و رضای پروردگار در نماز می باشد».
حال اگر عذری در كار باشد و شخص نتواند در اول وقت نماز بخواند، در این صورت در آخر وقت می خواند كه از آن تعبیر به «غفران الله» شده است؛ یعنی، نمازگزار در صورت داشتن عذر
[ صفحه 109]
موجه مشمول عفو و آمرزش خداوند مهربان قرار خواهد گرفت.
[1] وسائل الشيعه، ج 3، ص 78.
[2] اذان نغمه ي آسماني، ص 133.
[3] كنز العمال، ج 7، ص 578.
[4] داستان ها و حكايت هاي نماز، ج 1، ص 16.
[5] مقتل الحسين، ص 294) همان، 20).
[6] بحارالانوار، ج 81، ص 211.
[7] . بحارالانوار، ج 82، ص 345. الحكم الزاهره، ص 286.
[8] توبه (9)، آيه ي 72.
[9] بحارالانوار، ج 82، ص 231.